بهتر است قبل از هر توضیح دیگر، بدانید که گیمیفیکیشن (Gamification) به چه منظور ایجاد شده است. اعمال گیمفیکیشن در طراحی محصول، موجب افزایش کاربرد آن می‌شود. این قابلیت باعث می‌شود کاربر با دیدن جذابیت‌ها، با اشتیاق بیشتری به روند استفاده ادامه دهد. در نتیجه این پروسه، تعامل کاربر با محصول افزایش می‌یابد. همچنین قابلیت گیمفیکیشن در تجربه کاربری، نقش بسیار مهمی را دارد.
یک مثال ساده از گیمیفیکیشن می‌تواند شما را راحت‌تر با این قابلیت آشنا کند. پدر و مادرها هنگام غذا دادن به کودکشان، قاشق را به هواپیما تشبیه می‌کنند. این عمل باعث می‌شود که قانع کردن کودک برای خوردن غذا به راحتی صورت بگیرد، اشتیاقی برای او ایجاد شده تا بدون خستگی به کار خود ادامه دهد. گیمیفیکیشن نیز همین طور عمل می‌کند، عناصر ساده را به شکل بازی و سرگرمی در می‌آورد.
گیمیفیکیشن چیست ؟
کلمه گیمیفیکیشن را می‌توان به صورت بازی وار سازی معنی کرد. اما باید به این موضوع توجه کرد که منظور از این نیست که از خود بازی‌ها استفاده کنیم بلکه باید به شیوه‌ای خاص ویژگی‌های بازی را در طراحی خود بکار بگیریم. در این حالت از ویژگی‌ها و عناصر سرگرم کننده برای تعامل بیشتر کاربر استفاده می‌کنیم.
بنابراین گیمیفیکشن را می‌توان اینگونه تعریف کرد که اگر در طراحی تلاش کنیم که از ویژگی‌های بازی برای افزایش تعاملات کاربر و در جهت برانگیخته کردن احساساتی مثل انگیزه و رقابت در کاربران استفاده کنیم پس ما گیمیفیکیشن در طراحی محصول انجام داده‌ایم.
با استفاده از این اصل در طراحی سایت‌ها و یا اپلیکیشن‌ها به شیوه‌ای اصولی توانسته‌ایم زمان ماندگاری و استفاده‌ی کاربر بالا ببریم. در نتیجه هنگامی که بتوانیم زمان ماندگاری و استفاده‌ی کاربر را از محصولمان افزایش دهیم برای محصول خود ارزش و اعتبار جمع آوری کرده و در نهایت سبب بهبود تجربه کاربر از محصولمان خواهیم شد.
المان‌ها و یا گیمیفیکیشن پروسه بهبود محصول را آسان‌تر کرده و در نتیجه تجربه کاربری UX هم در مسیر مثبت قرار می‌گیرد. با اجرای درست و بی‌نقص، فرصت موفقیت محصول زیاد می‌شود، چرا که نبض رفتار و احساسات کاربر هدف گرفته می‌شود. این تعامل بین کاربر و محصول، تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد.
ضرورت استفاده از گیمیفکیشن
استفاده از قابلیت‌ها هیچ ضرورتی را برای طراحان ایجاد نمی‌کند. اما زمانی که این قابلیت به طرز صحیح اجرا شود، انرژی منفی که ممکن است کاربر از محیط ببیند را از بین می‌برد و باعث تشویق استفاده کاربر از محصول می‌شود. پس بهتر است استفاده از این تجربیات در دستور کار قرار داده شود تا تجربه کاربری UX و استفاده از محصول افزایش یابد. گیمیفیکیشن‌ها دارای سه شاخص مهم هستند:
- هدف
- پاداش
- رقابت
چالش استفاده کاربر از محصول
انسان به دلیل ذات بی‌نهایت طلبی که دارد، همیشه به دنبال فناوری‌های جدید بوده تا تکامل یابد. از همین رو، چالش‌ها همیشه فرصت بخش بوده و باعث می‌شوند از محدودیت‌ها و منطقه امن خارج شوند. به همین دلیل عناصر ساده به محصولاتی سرگرم کننده تبدیل می‌شوند. در نتیجه این چالش، تجربه کاربری هم بهبود می‌بخشد؛ چرا که کاربران را تشویق به استفاده از تجربیات جدید محصول می‌کند. البته باید شناخت کافی از کاربران خود را داشته باشید،مثلا اگر کاربران هدف مسن باشند، احتمالا پاسخ خوبی به گیمیفیکیشن ندهند.
استراتژی و شکست
اگر این قابلیت از کنترل خارج شود، درگیر صدمات قابل توجهی خواهید شد. استراتژی و برنامه ریزی‌های شما، در این مسیر مهم است چرا که مفید بودن استفاده کاربر از محصول و رفع نیاز مشتری لازمه‌ی داشتن استراتژی کارآمد است. استراتژی گیمیفیکیشن در طراحی محصول باید به گونه‌ای کاربر پسند باشد. این امر باعث می‌شود تا کاربر پس از استفاده از محصول، از عملکرد شما راضی باشد.
چالش طراحی در UX
گیمیفیکیشن در تجربه کاربری باید دارای تعادل واضح باشد، این تعادل بین عامل سرگرمی و لحن موضوع پیاده‌سازی می‌شود، تا با نگرش مثبت کاربر به محصول همراه شود. از همین رو استفاده کاربردی از گیمیفیکیشن دشوار است، چرا که باید قابلیت‌های بازی را در محصولاتی که بازی نیستند پیاده سازی کرد.
اجرای درست گیمیفیکیشن
برای اجرای درست و گرفتن نتیجه خوب نیاز به رعایت چند فاکتور اساسی است:
- شناخت کاربران
- هدف طراحی گیمفی شده
- مرحله بندی
رعایت نکات بالا به علت وجود انگیزه‌های مختلف و اهداف متفاوت کاملا ضروری است. در نتیجه ایجاد گیمیفیکیشن، موجب وفاداری کاربران نسبت به محصول و سازنده‌ی آن می‌شود، که گام مهمی در مسیر توسعه محصول است.
آموزش و یادگیری
گیمیفیکیشن می‌تواند به بهبود فرایند آموزش و یادگیری کمک کند. بازی‌ها می‌توانند به یادگیری مطالب پیچیده و دشوار کمک کنند. آنها همچنین می‌توانند باعث افزایش انگیزه و مشارکت کاربران در فرایند یادگیری شوند.
به عنوان مثال، بسیاری از برنامه‌های آموزشی زبان خارجی از گیمیفیکیشن استفاده می‌کنند. این برنامه‌ها با استفاده از عناصری مانند امتیازدهی، پاداش‌ها و سطح‌بندی، کاربران را به یادگیری زبان خارجی تشویق می‌کنند.
زندگی روزمره گیمفی شده
یک محصول گیمفی شده از نظر طراحان بسیار مهم است، چرا که احساسات کاربر را نمایان می‌کند. در نتیجه خروجی کار، یک محصول با موفقیت زیاد ایجاد می‌شود، به دلیل این که رضایت کاربر را به همراه دارد. در اینجای کار نقش محصول گیمیفیکیشن برجسته می‌شود.
نقش اپلیکیشن‌های دارای گیمیفیکیشن
کاربران زیادی کارهای روزمره خود را با استفاده از تلفن‌های همراه پیش می‌برند، از همین رو نیاز به جذاب‌سازی فعالیت‌های ساده اپلیکیشن‌ها ضروری است و باید جنبه سرگرم کننده داشته باشند.
این اپلیکیشن‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- برنامه‌های مالی
- بانک داری‌های دیجیتال
- برنامه‌های تدریس زبان
- برنامه‌های ورزشی
مثال: تپسی با طراحی یک نوع بازی ماشینی در زمان انتظار کاربر برای پیدا شدن راننده، باعث شده است تا کاربران از منتظر ماندن خسته نشوند. همچنین این کار باعث می‌شود در مدت زمان انتظار، کاربر گذر زمان را حس نکند و کمتر به او سخت بگذرد.
سرگرم کردن کاربران با استفاده از یک بازی ماشینی ساده، باعث شده است تا کاربران بیشتری از این اپلیکیشن استفاده کنند.
ایجاد پاداش برای کاربر
ایجاد پاداش، انگیزه‌ی کاربر برای استفاده از محصول را افزایش می‌دهد. مثلا با استفاده کاربر از محصول امتیازاتی برای مخاطب لحاظ شود.
برای مثال می‌توان برترین کاربران یک برنامه یادگیری زبان را در یک جدول قرار داد تا رقابت بین کاربران شدت گرفته و موجب استفاده خود به خودی آنها از محصول شد. بسیاری از اپلیکیشن‌ها امتیازات را برای چرخاندن دایره شانس یا ایجاد تخفیف برای استفاده از خدمات محصول تشویق می‌کنند. در نتیجه اعمال این قابلیت‌ها
- بازخورد مثبت
- رضایت کاربر
- استفاده بیشتر از محصول
- بهبود تجربه کاربری
حاصل می‌شود.
سفر کاربر
کسب تدریجی تجربه کاربر بسیار حائز اهمیت است، چرا که کاربر گام به گام روش استفاده از یک محصول را یاد می‌گیرد. این اصل باعث می‌شود تا کاربران ویژگی‌ها و بروزرسانی‌های گیمفیکیشن در طراحی محصول را حس کنند. در نتیجه با اضافه کردن ماجراجویی برای روند استفاده کاربر از محصول، می‌توان باعث افزایش تعامل کاربر شد.
ارزیابی گیمیفیکیشن
برای تعامل کاربر با محصول، تحلیل اثر بخش بودن طراحی امری ضروری می‌شود. از راه‌های موثر، به کارگیری تست قابلیت استفاده در این فرآیند است.
توجه داشته باشید که محصول موفق نیازمند دو فاکتور مهم زیر است.
- هدف اصلی طراحی
- فعایت‌های لذت بخش
این فاکتورها وارد محصول نمی‌شوند، در واقع باید با محصول شما آمیخته شده و سازگاری پیدا کنند.
نتیجه گیری
در آخر باید بگوییم که در دنیای دیجیتال، جایی برای محدودیت وجود ندارد، هر چقدر طرح‌های کاربر پسندتری ایجاد شود، محصول شما دارای تعامل بیشتری خواهد شد. ساده بودن، سرگرم‌کننده بودن و کارآمد بودن محصول، هر کدام به گونه‌ای می‌توانند محصول شما را به موفقیت برسانند. با استفاده اصولی از گیمیفیکیشن، می‌توان محصولاتی طراحی کرد که جذاب‌تر، تعامل‌پذیرتر و رضایت‌بخش‌تر باشند.
